Je pasgeboren baby borstvoeding geven en samen een band opbouwen

Wanneer je baby is geboren, kun je een bijna overweldigend gevoel van liefde ervaren en een sterke drang om hem of haar te beschermen. Maar het opbouwen van een band is een persoonlijke ervaring, dus maak je geen zorgen als dit niet meteen gebeurt. Het vergt tijd om je pasgeboren baby te leren kennen en de band tussen jullie wordt ontwikkeld en versterkt doordat je voor je baby zorgt.

Het is voor beide ouders belangrijk om te wennen aan het verzorgen van jullie nieuwe kindje door dichtbij hem te zijn, tegen hem te praten, hem vast te houden en te knuffelen. Dit geeft je als ouder meer zelfvertrouwen en geeft je baby ook de beste start in emotioneel, fysiek en mentaal opzicht. Bovendien ondersteunt het de borstvoeding.

Huidcontact met je baby

Je hebt waarschijnlijk al gehoord over het belang van huidcontact, waarbij je je baby, die alleen een luier aan heeft, tegen je blote borst aan houdt (met zo nodig een lichte deken of vest over je heen om je warm te houden). Vroeg huid-op-huidcontact, idealiter binnen een uur na de geboorte, helpt om hormonen vrij te laten komen die je baby stimuleren om de borst te zoeken en aan je tepel beginnen te zuigen.¹ Volgens één onderzoek was er bij pasgeboren baby's die meer dan 50 minuten met huid-op-huidcontact werden vastgehouden een acht keer zo grote kans dat ze spontaan aan de borst begonnen te drinken.² Huid-op-huidcontact is overigens niet alleen in dat eerste uur wenselijk. Het is een geweldige hulp op elk moment waarop je baby behoefte heeft aan kalmering of troost, en het helpt om je melkproductie te verhogen.

Huid-op-huidcontact heeft ook veel andere voordelen voor je baby, zoals regulering van zijn hartslag en ademhaling en handhaving van de perfecte temperatuur en gezonde bloedsuikerniveaus.³ Als je om welke reden dan ook direct na de geboorte niet bij je baby kunt zijn, zal je partner worden aangemoedigd om de baby huid-op-huid vast te houden om hem deze voordelen te geven en hem een veilig, liefdevol en warm gevoel te geven, totdat jij dat zelf kunt.

Oxytocine: essentieel voor borstvoeding en om een band op te bouwen

Aan het moederschap wennen kan heel wat van je vergen, maar wist je dat die kostbare huid-op-huidmomenten troostend zijn voor zowel jou als voor je baby?

Tijdens huid-op-huidcontact komt er een krachtige cocktail van kalmerende hormonen vrij, onder andere oxytocine, dat vaak het 'liefdeshormoon' of het 'knuffelstofje' genoemd wordt. Het komt vrij telkens wanneer je dichtbij je pasgeboren baby bent, en zelfs wanneer je hem ruikt of aan hem denkt, helpt dit slimme hormoon je om je op verschillende manieren aan het moederschap te wennen. Het versterkt jouw 'moederlijk gedrag', zoals knuffelen, oogcontact maken en liefdevolle taal gebruiken.⁴

Het heeft ook angstverminderende en antidepressieve eigenschappen en kan beschermen tegen postnatale depressie.⁵ Er wordt ook gedacht dat het vroeg vrijkomen van oxytocine je hersenen erop voorbereidt borstvoeding aan je baby te geven, en ook je borsten stimuleert om melk aan te maken.⁶

Er komt tevens bèta-endorfine in je lichaam vrij, een hormoon dat je aanmoedigt om op de behoeften van je baby te reageren. Wees niet verbaasd als de drang om je baby te troosten wanneer hij huilt soms overweldigend is – dat is een normaal moederinstinct. Bèta-endorfine zorgt ook voor gevoelens van plezier en rust.³  

Zo ziet je pasgeboren baby eruit

Hoewel je waarschijnlijk vindt dat je baby het mooiste is wat je ooit hebt gezien, kunnen pasgeboren baby's er na de geboorte verfrommeld, gerimpeld en zelfs gekneusd uitzien of een punthoofd hebben, vooral als je ingrepen hebt gehad zoals een bevalling met een verlostang of cup (vacuümbevalling).

Je baby kan ook een 'ooievaarsbeet' hebben (de medische term is 'nevus simplex'), d.w.z. rode vlekken die binnen een paar maanden verdwijnen, of de handen en voeten van je baby kunnen blauwachtig van kleur zijn. Dat is allemaal volkomen normaal.

Binnen een paar dagen wordt de huid van je baby gladder, het hoofdje ronder en verdwijnt de vernix – de vettige witte substantie die de huid van de baby in de baarmoeder beschermde. Probeer de vernix niet af te wassen, aangezien het een natuurlijk vet is dat de huid beschermt.

De eerste paar dagen hoef je bij je baby alleen het hoofdje, de billen en genitaliën te wassen en hoef je de baby niet in bad te doen, tenzij de ontlasting na een grote boodschap overal zit en moet worden afgewassen.

Je baby wassen kan een fijne manier zijn voor je partner om een band met de baby op te bouwen en zich meer betrokken te voelen, als je uitsluitend borstvoeding geeft. De navelstreng van je baby valt er gewoonlijk in de eerste twee weken af. Het ziet er misschien niet zo mooi uit, maar zolang hij schoon en droog wordt gehouden is het prima.

Oogcontact met je baby maken

Je baby ziet de wereld vanaf de geboorte in zwart, wit en grijs (rond drie maanden ziet hij de kleuren duidelijker)⁷ en ziet dingen alleen scherp op een afstand van minder dan 25 cm (9,8 in). Dat is dichtbij genoeg om jouw gezicht te zien wanneer hij borstvoeding krijgt. Je baby kan zelfs een paar ogenblikken oogcontact met je maken. Tijdens de eerste dagen zal je baby heel vaak borstvoeding krijgen, waardoor je die intieme band meerdere keren per dag ervaart.

Je stem gebruiken om een band op te bouwen

Het gehoor van een voldragen baby is goed ontwikkeld. Foetussen reageren al vanaf week 19 van de zwangerschap op geluiden,⁸ en het is bewezen dat pasgeboren baby's een voorkeur hebben voor de stem van hun moeder boven die van anderen⁹ en zelfs melodieën herkennen die ze in de baarmoeder hebben gehoord.¹⁰

Als je zachtjes tegen je pasgeboren baby praat, helpt dat om een wederzijdse relatie op te bouwen, wat belangrijk is voor zijn toekomstige sociale vaardigheden.¹¹ Je kunt over van alles en nog wat praten, over wie er op bezoek is of over het uitzicht vanuit je raam – het maakt eigenlijk niet uit, want pasgeboren baby's vormen een geboeid publiek!

"Steeds wanneer ik in die eerste periode met Iris ging wandelen, wees ik aan wat ik zag – bomen, bloemen, spelende kinderen", zegt Anna, moeder van één kind uit het Verenigd Koninkrijk. 

Zingen is ook een leuke manier om een band op te bouwen,¹² zelfs als je niet de mooiste stem hebt. "Toen mijn dochter Leni nog heel klein was, zong ik terwijl ik haar luier verschoonde", zegt Charlotte, moeder van één kind, Verenigd Koninkrijk. "Ze is nu 18 maanden oud en ik zing diezelfde liedjes nog steeds, meestal voor het slapengaan, en ze is er dol op omdat ze vertrouwd en kalmerend zijn."

De kracht van aanraken

Aangeraakt worden is ongelooflijk belangrijk voor je baby. Je baby knuffelen, strelen, wiegen en kussen zijn allemaal geweldige manieren om hem te troosten en een veilig gevoel te geven,¹³ en om de oxytocine te laten stromen. En wist je dat je baby al dingen kan vastpakken? Raak eens zijn handpalmen aan of streel de zolen van zijn voetjes en kijk wat er gebeurt.

"Vivienne en Marcus vonden het als pasgeboren baby heerlijk als hun voetjes werden gemasseerd en ze krijgen nu nog steeds voetmassages voor ze gaan slapen. Ze gewoon zo vaak mogelijk in mijn armen houden was een fijne manier om een band op te bouwen", zegt Rachelle, moeder van twee uit Australië.

Dee, moeder van één kind uit Zuid-Afrika, ontdekte dat het ronddragen van haar pasgeboren baby in een wikkeldraagdoek ook een manier was om een band op te bouwen en ook nog andere voordelen had: "Het hielp heel goed om een begin te maken met borstvoeding geven. Ze is nu 17 maanden oud en vindt het nog steeds fijn om dichtbij me in een doek te zitten."

Aangetrokken door jouw geur

Het reukvermogen van je pasgeboren baby is ook zeer goed ontwikkeld en speelt een cruciale rol bij het opbouwen van een band. Bij de geboorte wordt je baby aangetrokken door de geur van je borsten. Wetenschappers denken dat dit komt doordat de kliertjes van Montgomery (de kleine bobbeltjes in je tepelhof, de donkerder gekleurde huid rond je tepel) een olie afscheiden die het vertrouwde aroma van vruchtwater heeft.¹⁴

Je baby zal ook je lichaamsgeur herkennen en weet zelfs het verschil tussen de geur van jouw moedermelk en die van een andere moeder.¹⁵ En wanneer je knuffelt en elkaar ruikt, leidt dat tot een toename van oxytocine, dat, zoals we eerder hebben ontdekt, helpt bij het vormen van een band en bij borstvoeding geven.

Onthoud tot slot dat elke moeder en baby anders zijn, en dat het even kan duren voordat je elkaar leert kennen. Heb je vragen of maak je je ergens zorgen over, vraag dan een professionele zorgverlener om advies en hulp.